Modern Yaşamın Şeker Yükü

Karbonhidratlar ve Kan Şekeri

Günümüz dünyasında hız, pratiklik ve kolay ulaşılabilirlik yaşamın merkezinde. Ancak bu hızlı tempo, beraberinde sağlıksız beslenme alışkanlıklarını da getiriyor. Özellikle gizli şeker tüketimi, modern çağın en büyük sağlık sorunlarından biri haline gelmiş durumda.

Tatlılara, çikolatalara ya da pastalara baktığımızda şeker görmek kolaydır. Fakat asıl tehlike; farkında olmadan aldığımız gizli şekerler ve hızlı karbonhidratlardır. Hazır soslar, kahvaltılık gevrekler, ekmek, içecekler ve hatta “sağlıklı” olarak pazarlanan birçok üründe yüksek oranda şeker bulunur veya hızla kana karışarak ani kan şekeri yükselişlerine yol açar.

Gizli şeker görseli

Diyette tüketilen karbonhidratların kalitesi ve miktarı, yalnızca enerji yoğunluğu açısından değil, aynı zamanda yağlanma ve açlık üzerinde de belirleyici rol oynar (Malhotra ve ark., 2015).

Karbonhidratların sindirilme hızı, glisemik indeks (GI) ile ifade edilir:

Yüksek GI besinler → kan şekerinde ani yükselişlere neden olur. (Hızlı karbonhidratlar)
Düşük GI besinler → daha yavaş ve dengeli bir yükseliş sağlar, kan şekeri kontrolünü destekler.

Hızlı karbonhidratlara örnek olarak, rafine nişastaların kan şekeri üzerindeki etkisi, aynı gram şekerden iki kat fazladır. Buna karşılık, düşük GI’lı diyetler kan şekerinde dalgalanmaları azaltır, lipid profilini iyileştirir ve insülin direncine karşı olumlu etki gösterir (Elliott, 2010; Goff, 2013; Ojo, 2018).

Glisemik indeks görseli

Sonuç olarak, düşük GI besinler,  GI’ı düşürmeye yardımcı takviyeler ve düzenli egzersiz, sağlıklı kan şekeri seviyelerinin korunmasına katkıda bulunur.

Kan Şekeri Yönetimi için Beslenme İpuçları

Kan şekeri kontrolünde yalnızca karbonhidrat seçimi değil, öğün düzeni ve karbonhidratların kana karışma hızını azaltacak beslenme alışkanlıkları ve besin destekleri de önemlidir. Aşağıdaki öneriler literatürde desteklenmiştir:

Yavaş yemek ve iyi çiğneme

Yeme hızını düşürmek insülin yanıtını düzenlemeye ve glikoz dalgalanmalarını azaltmaya yardımcı olabilir; tokluk hissini artırır. (Andrade et al., 2008)

Öğünlere sebze ile başlama

Sebze/protein → karbonhidrat sıralaması yemek sonrası glikoz yükselişini yavaşlatabilir. (Shukla et al., 2015)

Protein ve sağlıklı yağlarla kombinasyon

Karbonhidratı protein/yağ ile birlikte almak sindirimi yavaşlatır ve daha dengeli glikoz yanıtı sağlayabilir. (Gannon & Nuttall, 2010)

Düşük glisemik yük

Porsiyon büyüklüğünü dikkate alan düşük glisemik yük yaklaşımı insülin duyarlılığını artırabilir. (Barclay et al., 2008)

Sirke ve fermente gıdalar

Öğünle birlikte elma sirkesi gibi asidik gıdalar glisemik yanıtı düşürmeye katkı sağlayabilir. (Johnston et al., 2004)

Akıllı ara öğünler

Rafine atıştırmalıklar yerine kuruyemiş, yoğurt veya düşük GI meyveler tercih edin. (Jenkins et al., 1981)

Akşam karbonhidratını azaltma

Geç saatlerde yüksek karbonhidrat alımı sabah açlık glikozunu olumsuz etkileyebilir. (Jakubowicz et al., 2013)

Su ve çözünür lif

Yeterli su ve çözünür lif (yulaf, chia, baklagiller) glikoz emilimini yavaşlatır ve tokluğu destekler. (Slavin, 2005)

IdeaSoft® | E-Ticaret paketleri ile hazırlanmıştır.